Khi bàn về các số liệu thống kê về đời sống, kinh tế, và tài chính, chúng ta ít khi nào tự hỏi về chất lượng của nó. Đây là vài ví dụ.
- GDP Mỹ trong năm 2023 tăng 4.9% và tỷ lệ thất nghiệp chỉ 3.70%.
- GDP Việt Nam trong năm 2023 tăng 5.05% và tỷ lệ thất nghiệp chỉ 2.28%.
Cũng là số liệu thống kê, nhưng người ta sẽ dễ dàng tin Mỹ hơn Việt Nam. Tại sao lại có mâu thuẫn này?
Dựa theo tổ chức nghiên cứu World Economics Research tại London, đây là vấn đề về chất lượng số liệu. Đo lường bởi Chất Lượng Dữ Liệu Index và hạng tín nhiệm.
- Thụy Sĩ đứng đầu với 98.7 điểm và hạng A. Nghĩa là số liệu được coi là trung thực cao.
- Mỹ được chấm 95.4 điểm và hạng A. Nghĩa là họ minh bạch và liêm chính.
- Việt Nam chỉ được chấm 57 điểm và hạng D. Nghĩa là họ cho rằng số liệu của Việt Nam cần được phân tích kỹ hơn. Đây là điều dễ hiểu về ngành thống kê ở Việt Nam chưa phát triển nên dẫn đến số liệu không phản ánh thực tế.
- Campuchia còn tệ hơn với chỉ 40.9 điểm và hạng E. Cho thấy số liệu của họ ở mức không đáng tin cậy.
Đó là vì sao chúng không thể dùng các số liệu để so sánh vì chất lượng không đồng đều. Bạn chỉ có thể dùng thống kê của các nước tương đồng để so sánh, như Mỹ và Pháp. Chứ không thể dùng số của các nước đang phát triển với mức độ tin cậy thấp để đánh giá.