“Những người thích là nhảy việc, tôi nói thật, sẽ không bao giờ thành công được.”
Trong bất cứ thị trường gì, điều bạn muốn là càng nhiều người mua và bán càng tốt, vì nó giúp đôi bên khám phá giá cả và phân phối tài nguyên. Thiếu đi cơ chế này thì sẽ giống như bịt mắt đi bộ hoặc lái xe không đèn giao thông. Mọi thứ sẽ hỗn loạn và gây lãng phí thời gian.
Cổ phiếu VinGroup bây giờ nên là bao nhiêu? Cách duy nhất để biết chính xác là cho người mua và bán tự quyết. Người kia nghĩ là giảm nên sẽ bán đi, người kia nghĩ sẽ tăng nên mua. Mức chốt là phán quyết của thị trường. 100k, 150k hay 200k? Đó sẽ là kết quả thỏa thuận của đôi bên.
Điều tương tự với cà phê, trái cây, xăng dầu hay nhà đất. Sự chuyển giao của tài sản từ người này sang người kia thiết lập tính linh động để mọi người biết giá trị thật, từ đó đưa ra quyết định cá nhân là nên làm gì.
Thị trường việc làm hoạt động theo mô hình tương tự. Cũng có hai bên: người làm [hay người lao động] và doanh nghiệp [đơn vị sử dụng lao động].
Bây giờ một kỹ sư muốn biết giá trị thị trường cho năng lực của mình là bao nhiêu thì cách tốt nhất là làm gì?
Tìm việc, phỏng vấn và đàm phán. Lương nhận được, ví dụ, là 10 triệu.
Sau vài tháng hay vài năm, cảm thấy kỹ năng và trình độ của mình tăng. Mức lương kia chưa xứng đáng. Nhưng đó chỉ là cảm tính giả định. Vậy làm sao để biết được anh ta đúng hay sai và mức độ chính xác là bao nhiêu?
Anh ta lại tìm việc, phỏng vấn và đàm phán. Nếu lương cao hơn, anh ta sẽ “nhảy việc,” tức sang doanh nghiệp khác làm. Đó là cách anh ta khám phá ra giá trị bản thân.
Từ góc độ doanh nghiệp cũng vậy, nhân viên nhảy việc là tín hiệu cho thấy nơi đó có vấn đề. Có thể là lương chưa thỏa đáng, đãi ngộ chưa đủ hay mối quan hệ quản lý có xung đột.
Nếu không có tín hiệu đó thì khó mà cải tiến được để rồi sau này thu hút thêm người tài. Như đèn xanh đèn đỏ, khi một nhân viên nhảy việc, anh ta vô tình cho thấy vấn đề.
Nếu mua bán là cách để thị trường chứng khoán và bất động sản hoạt động để khám phá mức hợp lý, thì nhảy việc là phương pháp người lao động thực hiện với mục đích tương tự.
Cảm nhận cá nhân có thể sai, lời nói của lãnh đạo có thể thiếu chính xác, nhưng phán quyết của thị trường thì khó ai có thể cãi. Thất bại hay thành công sẽ là kết quả của mỗi cá nhân, chứ không được quyết bởi ai đó thông qua lời phát biểu.
Cho nên, hãy để người lao động tự chọn, doanh nghiệp tự nhận xét, và bàn tay vô hình của thị trường lao động làm việc.
Nguyễn Trọng Nhân | 30.6.2022
