Trong bất cứ lĩnh vực nào thì sẽ luôn có những cá nhân đầu ngành mà chúng ta coi như biểu tượng để học hỏi. Trong đầu tư chứng khoán cũng vậy.
Tôi cá rằng đa số các bạn trẻ khi mới tham gia thì sẽ biết đến những “Phù thủy chứng khoán” trong Market Wizards và muốn có thành tích phi thường như họ. Điều đó không sai nhưng tôi sẽ rằng kết quả sẽ không tốt đẹp cho lắm. Vì cái các bạn thấy chỉ là hiệu ứng của Thành Kiến Sống Sót [Survivorship bias] chứ không phải là đầu tư. Họ theo đúng nghĩa là những người đầu cơ ngắn hạn may mắn sống sót theo thời gian. Còn hàng vạn người thua lỗ kia thì sẽ không bao giờ được đề cập đến.
Dựa theo hàng loạt thống kê và nghiên cứu, 90% người tham gia thị trường thua lỗ vì nhiều nguyên nhân. Nhưng mọi thứ không cần phải như vậy. Tham gia các diễn đàn và theo dõi tình hình thì sẽ không bất ngờ vì gần như tất cả chỉ muốn đầu cơ ngắn hạn.
Đó là vì sao họ hoặc bản thân bạn lại liên tục theo dõi thị trường, bàn tán mã nào lên hay xuống, đoán tuần sau sẽ có diễn biến gì hay mua bí quyết nào để tìm ra tín hiệu không. Khác biệt với sự bắt đầu bằng hoài bão làm giàu, đa số thất bại nhưng không bao giờ hiểu vì sao.
Tôi muốn chuyển hướng tư duy sang một trường phái khác tên “Đầu tư dài hạn.” Vì tôi thực sự tin rằng đây mới là đầu tư đúng nghĩa và sẽ mang lại kết quả tốt hơn đối với đa số người.
Trước tiên chúng ta nên định nghĩa “Đầu tư dài hạn” là gì. Hoàn toàn không có phiên bản chính thức. Đây chỉ là cái nhìn cá nhân.
- Đó là mua cổ phiếu để sở hữu với tầm nhìn lâu dài. Không chỉ là một ngày hay tuần mà là chục năm trở lên.
- Khi mua thì không coi đó là cái cổ phiếu mà là một phần của doanh nghiệp tạo ra sản phẩm, dịch vụ và có doanh thu và lợi nhuận.
- Không được hay nên tập trung vào những diễn biến ngắn hạn rồi tham gia và các trò đầu cơ chụp giật mà là coi mình là một cổ đông.
Chỉ khi nào bạn thay đổi được tư duy thì mới có thể gặt hái được thành quả từ thị trường. Để nắm bắt được kiến thức đó thì không có cách nào khác bằng việc học hỏi từ những biểu tượng sau đây.
Bản thân tôi đã học được rất nhiều điều từ bốn người đàn ông này. Không chỉ là khái niệm đầu tư chứng khoán mà còn là tư duy, cách nhìn nhận vấn đề, triết lý và tâm lý. Nếu ai theo dõi lâu thì sẽ thấy tôi liên tục nhắc về họ.
Warren Buffett | Ông ta không phải là người tạo ra trường phái đầu tư giá trị hay dài hạn nhưng có lẽ là người thành công nhất. Ở đây xin không kể sâu về tiểu sự, bạn có thể tự tìm hiểu vì ông ta quá nổi tiếng.
Sinh ra ở Omaha với người cha làm nghị sĩ và giám đốc công ty chứng khoán, từ nhỏ Buffett đã có đủ yếu tố để trở nên thành công trong lĩnh vực này. Sau thời gian làm việc cho Benjamin Graham, ông ta sáng lập công ty rồi thâu tóm Berkshire Hathaway. Cùng với hiệu suất trên trung bình kèm thời gian, ông ta trở thành nhà đầu tư vĩ đại nhất.
Khác với những người đầu cơ ngắn hạn hay quản lý quỹ nổi tiếng rồi trôi vào quên lãng khi hiệu suất biến mất, Buffett đã tồn tại hơn bảy thập niên. Phương pháp ông ta áp dụng là mua cổ phiếu của những doanh nghiệp vững chắc với tầm nhìn gần như mãi mãi.
Với thời hạn nắm giữ trung bình 20 năm, ông ta đã dạy hàng triệu người về sự kiên nhẫn và tầm quan trọng của tầm nhìn. Trong khi đám đông chạy theo trào lưu chụp giật, ông ta hướng đến giá trị dài hạn. Khi nhìn lại thì trông thật dễ nhưng đố ai làm được điều tương tự.
Đừng bao giờ mua cổ phiếu nào đó vì bạn thích cảm giác nhìn giá lên xuống, dựa theo lời đồn hay đơn giản là chỉ muốn kiếm tiền nhanh. Mà hãy mua để trở thành một phần của doanh nghiệp, dù tác động của bạn siêu nhỏ. Vì khi bạn suy nghĩ như vậy thì mới dẹp bỏ được những tiếng ồn xung quanh khi cổ phiếu biến động.
Charlie Munger | Được coi là người bạn đồng hành của Buffett, nói đến ông ta thì không thể nào không nhắc đến Munger. Mặc dù có thành tích đáng nể nhưng chính ông ta cũng phải thừa nhận rằng thị trường chứng khoán vô cùng khó đoán và chỉ có kẻ ngốc mới nghĩ rằng mình có thể đi trước nó.
Nhưng đa số người tham gia lại muốn thách thức để tìm kiếm thành tích nhằm thỏa mãn bản thân hay với người khác. Kết quả là tài khoản giảm nhưng họ lại không bao giờ chịu nhận ra.
Khác với Buffett, Munger bắt đầu là một luật sư và trở thành cộng sự với Buffett khi hai người có lần gặp gỡ. Tư duy của ông ta giải thích rất nhiều thành tích của mình.
Đừng cố phức tạp hóa thị trường chứng khoán vì nó chỉ làm bạn rối hơn. Nó đơn thuần là cổ phần của các doanh nghiệp. Bạn không bao giờ mua căn nhà hay mở cửa hàng chỉ để bán sau vài ngày, nhưng tại sao lại làm vậy với cổ phiếu. Thay vì tìm kiếm sự kỳ diệu thì hãy nắm bắt cái tự nhiên. Hiệu suất không đến từ việc mua bán mà là chờ đợi.
Jack Bogle | Có thể ít ai biết đến nhưng nếu bạn mua ETF index thì hãy cảm ơn người đàn ông này. Sau khi tốt nghiệp từ Princeton, Bogle đi làm cho công ty chứng khoán và chứng kiến cách các môi giới và nhà phân tích làm việc không khác gì đánh bạc và đoán mò.
Ông ta luôn cho rằng chứng khoán không cần phải phức tạp hay cao siêu mà phải đơn giản. Bạn không cần phải tìm kiếm và đánh cược vào vài mã nào đó mà nên nắm cả thị trường.
Với triết lý đó, ông ta sáng lập Vanguard và sản phẩm quỹ index bám theo SP500 được coi là sự đột phá thời bấy giờ. Hiện tại hàng triệu người Mỹ Âu không đánh bạc mà đầu tư vào hàng trăm công ty khác nhau tóm gọn trong một ETF trong quỹ hưu trí của mình.
Đứng trước cơ hội làm giàu, nhưng ông ta lại chọn trở thành biểu tượng. Khi 90% quỹ đầu cơ có hiệu suất theo kém Index, ông ta lại được chứ minh mình đúng lần này đến lần khác.
Burton Malkiel | Không nổi tiếng như ba người trên nhưng người đàn ông này đã tác động đến công chúng thông qua cuốn sách “Bước đi ngẫu nhiên trên phố Wall” và đó cũng là một cuốn tôi hay quảng bá nhất. Trong giới nội dung tài chính, không có một cuốn nào chứa nhiều triết lý, tư duy và kiến thức ngang với tuyệt phẩm này.
Khi hàng loạt các khóa học dạy làm giàu ra đời, tạo ra vô số thiên tài tự phong trên mạng, chúng ta cứ nghĩ rằng chứng khoán có một sự trật tự nào đó mà nếu bỏ tiền mua khóa học thì sẽ giàu. Nhưng đó là suy nghĩ của kẻ ngốc.
Chứng khoán di chuyển gần như ngẫu nhiên, không khác gì kết quả của lật đồng xu hay thời tiết. Từ năm này qua năm khác, các quỹ đầu cơ đa số thất bại trong việc kiếm hiệu suất cao hơn index. Thậm chí một con khỉ bịt mắt cũng có thể chọn cổ phiếu tốt tương đương với các chuyên gia.
Sẽ luôn có thiên tài nhưng xác suất để tìm ra họ mong manh như mò kim đáy biển. Đến lúc bạn biết họ là ai thì hiệu suất đó đã không còn tồn tại hay tiếp tục.
Như Bogle, Malkiel cổ vũ cho việc mua toàn bộ thị trường thông qua Index vì đó là cách hiệu quả nhất để tồn tại lâu dài. Thời gian đã chứng minh điều đó không chỉ là chân lý mà còn là thực tế con người không muốn chấp nhận mà lại tìm cách bác bỏ nhưng liên tục thất bại.
Kết luận | Tôi chẳng là gì so với những cá nhân trên về mặt tác động, tên tuổi hay tài sản. Họ là những biểu tượng của trường phái đầu tư dài hạn và tôi là người truyền đạt những giá trị.
Đó là vì sao khi đám đông chạy theo trào lưu đầu cơ, tìm kiếm cổ phiếu biến động, tiền ảo, forex hay cơ hội làm giàu nhanh – tôi ngừng lại để quảng bá tư duy trái nghịch với làn sóng đó. Đầu tư chứng khoán không phải là cái gì đó cao siêu hay phức tạp. Nếu có thì chính con người đang tự làm khó mình.
Cho nên hãy cảm ơn bốn người đàn ông trên vì nếu không có họ thì chúng ta chỉ biết đến một sòng bạc khổng lồ mang tên chứng khoán chứ không phải là công cụ để phát triển tài sản lâu dài.
Bóc Phốt Tài Chính | 14.6.2021
