Xin lỗi trong tư duy người Việt | Trong văn hóa người Việt thì từ “Xin lỗi” rất ít được áp dụng. Có thể các bạn không đồng ý vì đây là nhận xét cá nhân. Khi mắc phải sai lầm nào đó thì thay vì nhận lỗi thì con người nơi này thường tìm một lý do hay cớ nào đó để tránh né trách nhiệm.
Nó rất phổ biến. Sau đây là vài ví dụ nổi tiếng.
- Va chạm ở ngoài đường | “Đi đứng kiểu gì đấy. Mù à.”
- Nhân viên phục vụ làm sai món ăn | “Dạ để em làm lại.” Đôi lúc thì cầm tô đem vô bếp chứ không nói gì.
- Đi trễ | “Hihi tại tối hôm qua mình mệt quá nên ngủ quên.”
- Mấy ngôi sao quảng cáo cho tiền ảo | “Quản lý của mình làm chứ mình không biết gì cả.”
Có rất nhiều lý do giải thích cho vấn đề này.
- Người Việt Nam coi từ “Xin lỗi” như hành vi hạ thấp bản thân trong khi đây chỉ là sự thừa nhận của sai lầm để khắc phục. Cho nên họ sẽ tìm đủ mọi cách để tránh né. Không phải ai cũng vậy, mình thừa nhận, nhưng con số không ít.
- Văn hóa dựa trên chỉ trích và dìm hàng. Khi thấy một ai đó mắc sai lầm thì có người xung quanh rất sung sướng vì đó là cơ hội để chế nhạo. Ví dụ khi nói tiếng Anh sai, nhận xét một vụ việc chưa chính xác thì họ bỗng nhiên trở thành mục tiêu của dìm pha. Làm mười điều đúng không bằng một điều sai. Đó là vì sao nhiều trí thức ngại thể hiện và va chạm trên mạng xã hội.
- Ít hoặc không được dạy khái niệm “Xin lỗi.” Hỏi những bạn du học sinh hay người Việt định cư ở ngoài nước lâu năm khi về nước thì họ sẽ thấy khó chịu vì thiếu đi từ “Xin lỗi” và “Cảm ơn.” Nhưng họ quên rằng lý do là họ sống ở nền văn hóa khác cho nên có quan điểm khác biệt.
Không phải ai cũng vậy. Những bạn trẻ có học, được đi đó đây thì dần văn minh lên hẳn. Cái chúng ta nên làm để phổ cập văn hóa “Xin lỗi” là thông qua giáo dục và hành vi.
Khi ai đó làm sai thì đừng chế nhạo mà hãy tạo cơ hội để khắc phục. Đó là cách để người khác tự nhìn nhận và cải tiến. Đừng coi sai lầm của người khác là thắng lợi của mình.
Không ai hoàn hảo cho nên hãy tập làm quen với văn hóa “Xin lỗi.” Nó sẽ là công cụ để bạn chinh phục người khác.
Bóc Phốt Tài Chính | 25.5.2021