Có một sự thật cay đắng mình nhận ra khi quan sát trào lưu Flex. Đó là đa số trí thức Việt Nam thành công đều ở nước ngoài.
Trước tiên, không rõ vì ngẫu nhiên hay cố tình mà nó lại được truyền thông bơm thôi, cùng đợt với vụ án xét xử “Chuyến bay giải cứu.” Thôi cứ cho là sấm sét đánh trúng một chỗ vài lần liên tiếp.
Lý do đơn giản.
Việt Nam vẫn là nền kinh tế nông nghiệp và gia công giá trị thấp. Cho nên khi một cá nhân theo đuổi ngành kỹ thuật và khoa học, thì khó có thể tìm được việc liên quan với mức lương thỏa đáng.
Ví dụ đơn giản. Ngô Bảo Châu mà ở Việt Nam thì chắc đang làm giảng viên ở một đại học nào đó, sau một quá trình xin vào biên chế đầy cực nhọc. Chứ không thể nào đạt giải Field khi thiếu sự bảo trợ của Pháp.
Huyền Chip nếu chọn ở Hà Nội thì chắc đang làm một lập trình viên, lương $5,000, nhưng không thể nào sáng lập một công ty chuyên về AI được. Không phải vì trình độ kém, mà vì điều kiện xung quanh không cho phép.
Môi trường tác động siêu mạnh đến thành tựu cá nhân và đừng ai nói điều ngược lại. Khi có sự nâng đỡ của môi trường tư bản phát triển, tài năng bình thường được bơm thêm sức mạnh.
Hãy vui mừng. Khi người Việt thành công thì báo chí trong nước mới có thể bú fame được. Nhưng cũng nên tự hỏi, “Vì sao người Việt học giỏi mà vẫn nghèo.”