Trong một bài phỏng vấn, ca sĩ Quang Lê tâm sự: “Tôi có căn nhà trị giá 1 triệu đô la. Mỗi năm phải đóng 12,000 đô tiền thuế đất, tương đương 288 triệu đồng.”
Đọc thông tin này, nhiều người sẽ khó hiểu. Tại sao Mỹ và một số nước khác lại đánh thuế nhà đất. Chứ không phải là mình được sở hữu và nhà nước không được thu lợi sao?
Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu về cái gọi là “Thuế nhà đất.” Lưu ý, đây chỉ là nội dung phân tích với góc nhìn cá nhân chứ không phải lời tư vấn của một chuyên gia.
Q. Thuế nhà đất là gì?
- Nó là các khoản thuế được áp theo giá trị thị trường của một bất động sản trong một khu vực nhất định.
- Nó được thu bởi chính quyền địa phương dựa theo giá trị họ định giá mỗi năm. Mỗi nơi sẽ có mức thuế riêng.
Q. Mức thuế nhà đất sẽ là bao nhiêu?
Tùy theo khu vực và tiểu bang. Sau đây là vài nơi.
- Bang Hawaii có mức thấp nhất, 0.32%
- Bang Texas có mức 1.68%
- Bang California có mức 0.75%
- Bang New Jersey có mức cao nhất là 2.23%
Ví dụ: một căn nhà ở California trị giá $1,000,000, chủ nhà sẽ phải trả mỗi năm $7,500. Nếu ở Hawaii, họ chỉ phải trả $3,200.
Q. Các nước Phương Tây khác có thuế nhà đất không?
Tùy nước. Như Canada có mức bình quân 1%. Còn như ở Úc, căn nhà bạn thường trú chính sẽ không bị tính, chính phủ chỉ tính căn thứ 2 trở lên.
Q. Thuế nhà đất được dùng để làm gì?
Tiền tiền thuế nhà đất sẽ được thu bởi chính quyền địa phương để chi trả cho các dịch vụ công ích trong khu vực. Như lực lượng cảnh sát, trường học, thư viện, đường xá, công viên, hệ thống thoát nước, và cơ quan hành chính.
Q. Lợi ích của thuế nhà đất là gì?
- Nó linh hoạt và đi theo nơi ở của từng người. Bạn ở đâu thì trả ở đó và nó không lẫn lộn với thuế thu nhập và lợi nhuận đầu tư. Nó là cái phí bạn phải trả để sống trong một khu vực.
- Nó khuyến khích con người sử dụng nhà đất tối ưu. Bạn sẽ không có động lực để mua xong rồi bỏ trống vì phải đóng thuế mỗi năm.
- Nó ép bạn phải trở thành thành viên của cộng đồng địa phương. Nếu bạn mua một căn nhà rồi không ở, người thiệt thòi chính là bạn.
- Nó cũng là cách để chính quyền quản lý nhà đất chặt chẽ. Vì mỗi năm họ phải định giá các bất động sản, nên cực khó để ai đó lợi dụng để trục lợi nhằm trốn thuế.
Q. Còn vấn đề với thuế nhà đất là gì, cái gì cũng có 2 mặt?
- Thuế nhà đất dẫn đến chênh lệch về doanh thu ngân sách địa phương. Ví dụ một địa phương là nơi có nhiều căn nhà triệu đô, họ sẽ thu nhiều tiền hơn so với một khu nghèo.
- Nó là gánh nặng lên người có thu nhập thấp. Nhất là khi giá bất động sản bị bơm thổi. Ví dụ, căn nhà kia năm rồi trị giá $200,000. Nhưng năm nay nó nhảy lên $300,000. Trong khi đó, lương của chủ nhà không tăng. Họ phải trả thêm chỉ vì giá nhà đất tăng.
- Đây là một mô hình thu thuế gây tranh cãi và không phải nước Mỹ Âu nào cũng áp dụng.
Q. Bạn có thể không trả thuế nhà đất không?
Tùy theo quy định địa phương. Như nói trên, nhiều nước không đánh thuế căn nhà thường trú, mà chỉ đánh thuế căn thứ hai trở đi.
Nhiều địa phương miễn thu thuế đối với người đến tuổi về hưu, quân nhân, hoặc người nghèo. Ngoài ra, tất cả đều phải đóng.
Q. Nếu không có thuế nhà đất thì sao?
Thì chính phủ sẽ tăng thuế thu nhập và doanh nghiệp. Tiền phải đến từ đâu đó để vận hành dịch vụ công ích. Bạn vẫn phải trả trực tiếp hoặc gián tiếp.
Kết luận: Thuế nhà đất là một chi phí chủ sở hữu phải trả cho nơi mình sinh sống. Để bị đánh thuế nhà đất, bạn phải sở hữu nhà đất chứ không chỉ có mỗi quyền sử dụng.
Mặc dù có nhiều bất cập và nhiều người cho rằng nên được thay thế. Nhưng cho đến nay, nó vẫn được coi là mô hình thu thuế linh hoạt. Đa số người dân hài lòng với số tiền mình phải trả.
Nguyễn Trọng Nhân, 13.3.2024