Jack Ma đã trở về Trung Quốc sau một năm ở nước ngoài, chủ yếu là Nhật Bản. Kể từ khi bị phong sát sau lời phát biểu về hệ thống tài chính, Alibaba đã giảm 70% giá trị vốn hóa, và tương lai vô định.
Với tài sản cá nhân tầm 23.9 tỷ đô, nhiều người sẽ tự hỏi, “Sao Jack Ma không nhập tịch Mỹ hay mua hộ chiếu ngoại?”
Nếu không phải Mỹ thì bất cứ quốc gia nào cũng sẵn sàng chào đón. Báo chí gần như ít đề cập đến điều này, chỉ những người trên các diễn đàn mới tò mò.
Để giải thích vấn đề thì bạn cần hiểu cách hệ thống Trung Quốc hoạt động. Về cơ bản, có hai quy luật chính:
- Ở Trung Quốc, chính quyền không bao giờ sai.
- Ở Trung Quốc, chính quyền luôn đúng.
Jack Ma trong một giây phút mất kiềm chế, đã quên đi quy luật trên.
Chưa hết.
- Trung Quốc không cho song tịch. Nếu Jack Ma nhập tịch Mỹ hay nước khác, thì phải từ bỏ quốc tịch Trung Quốc. Đây là điều không thể vì tài sản của các đại gia vẫn nằm ở đại lục và khó mà mang đi nơi khác. Không những vậy, Alibaba sẽ bị cản trở trong hoạt động.
- Jack Ma là thành viên của tổ chức điều hành Trung Quốc. Theo quy định, tất cả doanh nghiệp phải thiết lập chi bộ nếu có hơn 3 người là thành viên của tổ chức. Đây là cách Bắc Kinh kiểm soát khối tư nhân nên khó mà thoát.
Đó là mô hình mang tên “Chủ nghĩa tư bản/xã hội với đặc sắc Trung Hoa.”
Các công ty như Bytedance [TikTok] cũng không phải là ngoại lệ. Luật quy định tất cả doanh nghiệp phải giao dữ liệu cho cơ quan an ninh khi cần và chịu kiểm soát từ Bắc Kinh. Giải thích vì sao có làn sóng kêu gọi cấm TikTok.
Nội dung trên không phải là bài nghiên cứu, mà chỉ là ý kiến cá nhân của tác giả nhặt được trên không gian mang, với mong muốn hiểu biết thêm về hệ thống kinh tế của Trung Quốc.
Nếu muốn tìm hiểu thêm, bạn có thể đọc cuốn “Red Capitalism: The Fragile Financial Foundation of China’s Extraordinary Rise”