Start-up Việt Rens Original dính phốt bóc lột, thực tập, thử việc và làm chính thức | Vào năm 2020, cộng đồng khắp nơi không hết lòng khen ngợi và ngưỡng mộ công ty khởi nghiệp của người Việt thành công nhất Bắc Âu. Sau khi kêu gọi $500,000 trên Kickstarter, Jesse Khánh Trần và Sơn Chu đã nhanh chóng trở thành câu chuyện thần kỳ và lọt vào danh sách Forbes 30 Under 30.
Với ý tưởng làm giày từ bã cà phê, họ đã được đón nhận. Từ đó, Rens Original ở Phần Lan là cái tên được nhiều người biết đến và kỳ vọng.
Nhưng chỉ mới gần đây, hình ảnh đó đã gần như bị tan vỡ khi xảy vụ tai tiếng về bóc lột thực tập viên và cộng đồng không hài lòng với cách công ty giải quyết vấn đề. Đây là sự cố vô cùng đáng tiếc.
Chuyện bắt đầu trên LinkedIn khi một bạn tên Thinh Nguyen đăng tải bài phàn nàn về việc mình được công ty nào đó phỏng vấn và nhận được lời mời làm việc. Tuy nhiên sau đó họ lại hủy hợp đồng chỉ 4 ngày trước khi anh ta bắt đầu.
Vì đã nhận lời nên Thịnh đã bỏ việc cũ chuyển đến Helsinki. Mọi chuyện trở nên trầm trọng hơn khi Rens chỉ trả anh ta 700 EUR mỗi tháng, một mức thấp không thể tả được so với tiêu chuẩn sống ở một thành phố đắt đỏ.
Khi bị lên án thì Jesse Khánh Trần đã trả lời báo chí là đa số thực tập sinh không hề được trả lương và 700 EUR là thỏa đáng để đáp ứng nhu cầu xin gia hạn visa tại Phần Lan.
Đó chính là chủ đề chính. Đâu là sự khác biệt giữa thực tập, thử việc và làm chính thức. Nhiều người hay nhầm lẫn về khái niệm này, trong đó có lẽ có bạn Jesse Khánh Trần.
Hãy tìm hiểu để đừng mắc phải sai lầm nhé.
[1] Thực tập không lương để lấy tín chỉ.
- Là sinh viên thực tập ở bất cứ doanh nghiệp nào liên quan đến chuyên ngành để lấy tín chỉ để đạt điều kiện tốt nghiệp.
- Thường là sinh viên năm cuối.
- Thường không được trả lương vì không làm gì quan trọng.
- Nhiều bạn hay đùa là đây không khác gì đi “Gõ bàn phím, pha cà phê hay photocopy.”
[2] Thực tập không lương hoặc có lương.
- Thường là người mới tốt nghiệp cần chỗ để học hỏi kinh nghiệm.
- Có thể là làm vài ngày hoặc nguyên tuần. Thời hạn tầm một đến vài tháng.
- Tuy không có lương nhưng được trả phụ cấp ăn trưa hay gửi xe.
- Được doanh nghiệp hướng dẫn đào tạo. Thực tập là người học việc chứ không phải làm việc chính thức. Đó là sự thỏa thuận.
[3] Làm thử việc.
- Công ty đã nhận bạn làm việc nhưng chỉ ký hợp đồng lao động tạm thời.
- Mức lương được trả thấp hơn chính thức tùy vào công ty.
- Bạn sẽ làm việc không khác gì nhân viên chính.
- Sau thời hạn thử việc nếu đôi bên hài lòng thì sẽ ký hợp đồng chính thức.
[4] Làm chính thức,
- Bạn trở thành nhân viên toàn thời gian với hợp đồng dài hạn hoặc vĩnh viễn.
Cái người ta lên án ở đây là bạn Jesse, CEO của Rens Original, đánh tráo khái niệm. Thuê người ta làm “Nhân viên thử việc” nhưng lại trả lương “Thực tập” trong khi đây là hai vị trí hoàn toàn khác nhau.
Họ có thể tuyển thực tập viên không lương hoặc trả thấp nhưng phải đào tạo để bạn ấy có thể có kỹ năng tốt hơn. Nhưng không thể bắt làm việc như một nhân viên chính thức và giao công việc. Cũng không ai lại dựa vào “Thực tập không lương để lấy tín chỉ sinh viên” để bao che cả.
Khi đi thực tập thì bạn được trả lương bèo để học việc. Còn trường hợp là bắt người ta làm như nhân viên chính thức nhưng trả lương theo thực tập viên. Gọi là bóc lột cũng không phải là sai.
Bạn Jesse nếu làm sai thì cần xin lỗi công khai vì không ai hoàn hảo hết. Tôi tin là mọi người sẽ bỏ qua.
Còn các bạn trẻ mới ra trường thì nên nhớ để không ai lợi dụng mình nhé. Dù ở trong hay hoài nước đi nữa. Hãy phân biệt và hiểu rõ sự khác biệt giữa thực tập và thử việc. Nếu là thực tập viên thì bạn phải được đào tạo, đổi lại nhận lương thấp. Còn nếu đã làm nhân viên thử việc thì không ai trả lương như thực tập cả.
Bóc Phốt Tài Chính | 10.5.2021
