Nếu là một người trẻ lướt TikTok, khả năng cao bạn đã xem nội dung tương tự như sau.
“Sau đây là các bằng đại học vô dụng.
- Thứ nhất là bằng quản trị kinh doanh vì nó học rất chung chung.
- Thứ hai là bằng marketing vì bạn không cần nó để làm marketing.
- Thứ ba là ngành ngôn ngữ Anh vì bây giờ ai mà không biết tiếng Anh, bạn chỉ cần học IELTS kèm với một chuyên ngành là được rồi.”
Nếu bạn nói vậy để câu tương tác, thì không có vấn đề gì. Nhưng khả năng cao là sẽ nhận phản ứng ngược. Ở đây không thể nào phân tích hết được mà chỉ nói về bằng Ngôn Ngữ Anh. Ai cũng có quan điểm riêng, nhưng nếu đánh đồng IELTS với Ngôn Ngữ Anh và coi là có giá trị tương đương thì đó là nhận xét quá sai lầm.
[1] IELTS là gì?
- IELTS viết tắt cho International English Language Testing System, dịch ra là “Phương pháp đánh giá trình độ tiếng Anh quốc tế.”
- Nó là một chứng chỉ của tiếng Anh.
- Nó có thời hạn giá trị 2 năm.
- Nó tập trung đánh giá 4 kỹ năng. Đó là nghe, nói, đọc và viết.
- Hiện tại, IELTS được dùng để đánh giá trình độ bởi các công ty quốc tế và trường học. Nếu có mong muốn đi du học, đi làm ngoài nước hay định cư nước ngoài, khả năng cao là IELTS sẽ được chọn.
- Bất cứ ai cũng có thể học. Với thị trường tiếng Anh nở rộ, kèm với số lượng trung tâm xuất hiện khắp nơi, nó đã trở thành một tấm vé của ngành công nghiệp ngoại ngữ.
[2] Còn bằng Ngôn Ngữ Anh là gì?
Tuy nghe giống nhau, nhưng bằng Ngôn Ngữ Anh khác hoàn toàn với chứng chỉ IELTS.
- Nó là một chương trình học chính quy ở các trường cao đẳng và đại học.
- Nó tương đương với các bằng cử nhân khác như luật, quản trị, marketing, hay công nghệ.
- Nó có giá trị vĩnh viễn và không có thời hạn giá trị 2 năm như IELTS.
- Nó dạy chuyên sâu về tiếng Anh như một ngành học. Cho nên sẽ quá vô lý để so với IELTS.
- Nó được đánh giá cao hơn IELTS về mức độ khó và giá trị.
- Nó dành cho những ai muốn biến tiếng Anh thành công việc và sự nghiệp.
- Nó không chỉ dạy tiếng Anh mà còn nhiều môn khác. Bao gồm kinh tế vĩ mô, chính trị, xã hội, dịch thuật, truyền thông, và báo chí.
- Định hướng của Ngôn Ngữ Anh là đào tạo các sinh viên để sau này trở thành một nhà báo, nhà biên tập, nhà ngoại giao, hay một giáo viên tiếng Anh. Đó là tại sao tổng thời gian học là 4 năm trong hệ cử nhân chứ không phải là khóa vài tháng ở trung tâm như IELTS.
[3] Tại sao bằng Ngôn Ngữ Anh lại được coi trọng hơn IELTS?
Nói ngắn gọn, vì nó khó hơn. Bất cứ ai cũng có thể đăng ký học IELTS, nhưng nếu bạn muốn trở thành sinh viên của ngành Ngôn Ngữ Anh, thì bạn phải đạt điểm đầu vào. Ví dụ, muốn vào trường Đại Học Khoa Học Xã Hội Và Nhân Văn, bạn cần điểm chuẩn là 25.45. Nghĩa là ngay từ đầu, bạn phải là một học sinh có điểm trên trung bình thời trung học.
Đó chỉ là đầu vào thôi, vì để đáp ứng được tiêu chuẩn để nhận bằng là chuyện khác nữa.
Như nói trên, ai cũng có thể đăng ký thi IELTS. Điểm được coi là khá là 7.0 trở lên, 8.0 trở lên được coi là thành thạo. Nó chỉ phản ánh kỹ năng tiếng Anh của bạn vào thời điểm thi.
Còn Ngôn Ngữ Anh yêu cầu bạn phải học nhiều hơn chỉ mỗi tiếng Anh, vì nếu chỉ giỏi tiếng Anh thôi thì chưa đủ. Để nhận tấm bằng cử nhân, người học phải phải qua 4 năm với hơn vài chục môn.
Có chứng chỉ IELTS thì có nghĩa bạn đạt trình độ tiếng Anh ở mức nào đó. Còn với bằng Ngôn Ngữ Anh, nó có nghĩa là bạn đã có sự đầu tư dài hạn cho ngoại ngữ kèm với lượng kiến thức hàn lâm, để sau này có thể tiến xa hơn trong sự nghiệp.
Người có bằng Ngôn Ngữ Anh có thể dạy người muốn học IELTS. Nhưng người chỉ có mỗi IELTS thì sẽ khó mà dạy người học Ngôn Ngữ Anh. Nó sẽ giống như bạn biết dùng Canva nhưng lại đi dạy thiết kế đồ họa, hay biết pha ly cà phê nhưng lại đi dạy pha chế nước uống.
[4] Vậy ai nên học IELTS và ai nên học Ngôn Ngữ Anh?
IELTS dành cho những ai chỉ coi tiếng Anh là công cụ trong công việc hay có mục tiêu khác, như du học. Nếu bạn dùng tiếng Anh như một sự nghiệp thì Ngôn Ngữ Anh sẽ đem lại nhiều cơ hội về sau. Hai cái khác nhau nên không thể nào đánh đồng được.
[5] Nếu vậy thì tại sao nhiều người lại nói IELTS có giá trị như Ngôn Ngữ Anh?
Ngoài lý do gây sốc để câu tương tác ra, lý do chính có lẽ là vì tiếng Anh bây giờ quá phổ biến. Các bạn trẻ Việt Nam đã được học từ cấp 1 cho nên trở thành thành thạo mà không cần chứng chỉ nào xác nhận. Nhưng như đã nói, nấu tô phở và điều hành quán phở không hề giống nhau. Bạn biết viết, không có nghĩa là bạn làm nhà văn. Một người giỏi tiếng Anh không có nghĩa là có thể làm giáo viên của ngôn ngữ đó. Đừng bao giờ đánh đồng một kỹ năng với một chuyên ngành.
[Kết luận] TikTok là nền tảng giải trí, chứ không phải cái gì trên đó cũng đúng.
Sở dĩ có sự tranh cãi trên là vì những nội dung tự phát. Những gì bạn coi trên TikTok hay Facebook chỉ là ý kiến cá nhân, bất cứ ai cũng có thể nói được. IELTS và Ngôn Ngữ Anh sẽ cùng tồn tại, chứ không có chuyện cái này sẽ diệt cái còn lại. Đây cũng không phải là bài hướng nghiệp, chỉ là phân tích để mỗi người tự so sánh.
Cuối cùng, biết quay bản thân rồi đưa video lên TikTok không có nghĩa bạn là một giáo viên, trừ khi đó là môn Giáo Dục Phi Minh Mẫn.
Lê Mỹ Ngân và Nguyễn Trọng Nhân, 19.3.2023