“Trong năm 2023, đến 14,000 người Anh Quốc đã tử vong vì phải chờ quá lâu trong bệnh viện. Ước tính này được thực hiện bởi RCEM, dựa theo một bài nghiên cứu trong năm 2021 với hơn 5,000,000 bệnh nhân.”
Đọc qua thì một người bình thường sẽ dễ dàng kết luận rằng: “14,000 người Anh đã tử vong vì chờ quá lâu.” Những tờ báo hàng đầu ở trong và ngoài nước cũng tận dụng cơ hội để câu tương tác.
Nhưng chỉ cần đọc chậm lại và suy ngẫm, bạn sẽ nhận ra các vấn đề sau. Trước tiên, mình không phải là bác sĩ hay rành về y học. Nếu nói gì sai thì mong ai đó góp ý.
Ước tính không phải là khẳng định
Đây là chỉ là ước tính chứ không phải kết luận. Bài báo dùng từ estimate “ước tính” chứ không phải kết luận. Đây là một thủ thuật trong truyền thông nhằm gây khó hiểu.
“Ước tính có khoảng 260 ca tử vong mỗi tuần vì phải chờ đợi quá lâu.”
Ước tính dựa trên cái gì. Có rất nhiều yêu tố, như: thời gian chờ, mức nghiêm trọng của bệnh, tuổi già, và sức khỏe. Lưu ý, đây là các bệnh nhân trong phòng ICU, nghĩa là những người đang mắc bệnh hiểm nghèo nguy hiểm đến tính mạng. Đó là những trường hợp nặng và có khả năng tử vong cao.
Mỗi năm, hệ thống bệnh viện Anh Quốc nhận hơn 200,000 ca bệnh hiểm nghèo. Nếu ước tính 14,000 người tử vong, thì nghĩa là 186,000 người hoặc 93% người vẫn còn sống.
Mạng sống nào cũng cao quý và không có hệ thống y tế nào hoàn nào. Cái tiêu đề ngược lại cũng có thể là “93% bệnh nhân cấp cứu hiểm nghèo đã được cứu.”
Để so sánh, tỷ lệ sống sót sau khi nhập viện vào phòng ICU là:
- Ở Mỹ 76%
- Ở Úc 73%
- Ở Pháp 82%
Đây là những nước có hệ thống y tế tiên tiến nhất, nhưng tỷ lệ tử vong trong trường hợp bệnh hiểm nghèo chỉ là 70-80%. Nhưng không phải vì bác sĩ kém, mà vì nhiều lý do nêu trên, như mức độ nghiêm trọng của bệnh và sức khỏe của bệnh nhân.
Sẽ là sai lầm nếu lấy những trường hợp hiểm nghèo để đánh giá chất lượng tổng quát của ngành y.
COVID-19 và đỉnh của quá tải
Ước tính 14,000 người tử vong được dựa theo bài nghiên cứu được xuất bản trong năm 2021. Sự kiện gì đã xảy ra trong năm đó? COVID-19.
Đó là năm hệ thống y tế toàn cầu bị quá tải bởi số lượng bệnh nhân tăng đột biến.
Dựa theo Bộ Y Tế Anh, đây là số người tử vong bởi COVID-19:
- Trong năm 2020: 73,766
- Trong năm 2021: 67,350
Vấn đề với nghiên cứu trên là họ lấy số liệu của năm 2020-2021 để áp dụng vào năm 2023 để ước tính. Trong khi COVID-19 là một hiện tượng vài chục năm có một lần. Nó là một trường hợp cá biệt nằm ngoài dự tính.
RCEM cũng đã nói rõ rằng họ chỉ ước tính chứ không hề khẳng định là đã có 14,000 người tử vong chỉ vì chờ quá lâu. Họ cũng không hề kết luận như báo chí nói. Mục đích của họ là tìm ra giới hạn để có thể cải thiện hệ thống.
Thời gian chờ nhập viện
Đây là thời gian chờ đợi để được chữa trị cho bệnh khẩn cấp ở Anh Quốc:
- 3 tiếng 4 phút là thời lượng chờ trung bình.
- 4 tiếng là thời lượng chờ tiêu chuẩn. Mục tiêu là chữa hơn 95% bệnh nhân đã nhập viện.
Không có một hệ thống y tế nào hoàn hảo, Anh Quốc cũng vậy. Nhưng ít ra họ công khai số liệu để cải thiện chứ không phịa để chạy thành tích. Tất cả người Anh đều được chữa trị miễn phí và nó không dựa vào việc bạn giàu hay nghèo.
Kết luận
Chúng ta có thể nói họ tệ. Nhưng so với nơi nào? Những nơi phải có tiền mới được chữa hay nơi có bệnh viện không đủ giường cho bệnh nhân? Cái đó phụ thuộc vào tiêu chuẩn của mỗi người.
Anh Quốc có nhiều vấn đề. Nhưng nếu họ tệ như bài báo nghĩ, thì sẽ không có cảnh nhiều người tìm cách nhập cư lậu vào.
Nguyễn Trọng Nhân, 05.4.2024